เผยเคล็ดลับ เก็บ "เห็ดเผาะ" ยังไง? ให้อร่อยได้นานหลายเดือน

พาทุกคนไปรู้จักเคล็ดลับการเก็บเห็ดเผาะให้สด อร่อย เหมือนเพิ่งเก็บจากป่า พร้อมวิธีเลือกเห็ดเผาะให้อร่อยถูกใจทุกคน

มาแล้วฤดูเห็ดเผาะที่ทุกคนรอคอย เห็ดเผาะ หรือคนภาคเหนือเรียกว่า เห็ดถอบ เป็นของป่าหายากที่มีให้ลิ้มรสเพียงช่วงสั้น ๆ ของปี โดยจะเริ่มออกในช่วงต้นฤดูฝน (ประมาณเดือนพฤษภาคม–มิถุนายน) และมักจะพบมากในป่าทางภาคเหนือและอีสาน มีรสชาติและรสสัมผัสเฉพาะตัว เคี้ยวแล้วกรุบ ๆ แตกเป๊าะในปาก ถูกใจหมู่คนรักของป่าสุด ๆ แถม ราคาก็ไม่ธรรมดา ยิ่งช่วงต้นฤดูราคาสูงถึงกิโลกรัมละเกือบพันบาทเลยทีเดียว!!

วันนี้ Inter Express จะพาทุกคนไปรู้จักกับเคล็ดลับการเก็บรักษาเห็ดเผาะให้สด อร่อย เหมือนเพิ่งเก็บจากป่า พร้อมแนะนำวิธีเลือกเห็ดเผาะให้ได้ลูกแน่น รสชาติกลมกล่อม ถูกปากทั้งสายลาบ สายแกง หรือจะสายจิ้มแจ่วก็ฟินได้หมด! ก่อนจะไปถึงเทคนิคการเก็บรักษา เรามาเริ่มกันที่วิธีเลือกเห็ดเผาะให้อร่อยแบบมือโปรกันก่อนดีกว่า

รู้มั้ย…เห็ดเผาะไม่ได้มีชนิดเดียว

เริ่มกันที่ชนิดของเห็ดเผาะ หลายคนอาจไม่เคยรู้ว่าเห็ดเผาะมีถึง 3 ชนิด ที่พบเห็นทั่วไปตามท้องตลาดมี 2 ชนิด คือ เห็ดเผาะหนัง และ เห็ดเผาะฝ้าย ซึ่งลักษณะคล้ายกันมาก มีจุดแตกต่างเล็กน้อยลองดูเพื่อประกอบการตัดสินใจเลือกซื้อได้เลย

เห็ดเผาะหนัง – มีสีออกคล้ำโทนน้ำตาล ลักษณะผิวเรียบ ค่อนข้างหนา เนื้อแน่น รสชาติเข้มข้น หลายคนชื่นชอบมากกว่าเห็ดเผาะฝ้าย

เห็ดเผาะฝ้าย – มีสีโทนขาว และมีใยเหมือนฝ้ายพันเป็นขุยๆ รอบ ๆ ผิวอ่อนบาง เนื้อพองไม่แน่นเท่าเห็ดเผาะหนัง แต่รสชาติละมุนลิ้น

ส่วนอีกชนิดนึงคือ เห็ดเผาะสิรินธร เห็ดน้องใหม่หายากที่เพิ่งถูกค้นพบเมื่อปี 2555 ลักษณะคล้ายเห็ดเผาะทั่วไป มีขนาดใหญ่กว่าถึง 2-3 เท่า แต่พบเพียง 2 ที่ในประเทศไทยเท่านั้น คือ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ และ ป่าชุมชนใกล้โรงเรียนประชานุเคราะห์ 31 อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ จึงยังไม่แพร่หลายมากเท่าไหร่

แยกให้ออก! วิธีสังเกตเห็ดอ่อน กับ เห็ดแก่

เห็ดเผาะไม่ได้แค่หายาก แต่ยังต้องเลือกให้เป็นด้วย! เพราะเห็ดเผาะมีช่วงอายุสั้นมาก จาก “อ่อนกรุบ” กลายเป็น “แก่เหนียว” ได้ภายในไม่กี่วัน ซึ่งความอร่อยก็เปลี่ยนไปตามวัยของเห็ดแบบชัดเจน ถ้าอยากได้รสเป๊าะ ๆ ในปากแบบที่สายเห็ดตัวจริงตามหา ต้องรู้วิธีแยกเห็ดอ่อนจากเห็ดแก่ตามนี้

เห็ดเผาะอ่อน มีเปลือกเรียบตึง ไม่มีรอยแตก กดเบา ๆ จะรู้สึกเปลือกบางอ่อนนุ่มเหมือน เนื้อสีขาว ยิ่งเนื้อขาวสัมผัสจะยิ่งมันนัว กรอบเป๊าะมาก หรืออาจจะพบเนื้อสีดำปนขาวสัมผัสอาจจะเหลวเล็กน้อยแต่ก็ยังอร่อยอยู่
เห็ดเผาะแก่ เปลือกหนามีรอยย่น รอยแตก กดแล้วแข็ง หรือยุบตัว เนื้อสีดำ ส่วนเนื้อสีดำเมื่อผ่าออกมาจะมีลักษณะเป็นผงร่วน ทำให้รสสัมผัสเนื้อหยาบเละและเหนียวมาก ควรคัดออก ส่วนผงของเห็ดเผาะแก่สามารถนำมาทำหัวเชื้อเพาะพันธุ์เห็ดเผาะได้

วิธีเก็บเห็ดเผาะให้อยู่ได้นาน

มาถึงวิธีการเก็บเห็ดเผาะแล้ว เรามีแนะนำ 2 วิธีคัดมาให้ทุกคนเตรียมเห็ดเผาะแล้วทำตามกันได้เลย

1. แบบแช่แข็ง

เหมาะกับคนที่อยากเก็บเห็ดเผาะไว้ใช้ปรุงอาหารในภายหลังโดยยังคงรสสัมผัสไว้ใกล้เคียงแบบสด

ขั้นตอน:

ล้างให้สะอาด: ล้างเห็ดหลายครั้งจนดินหลุดหมด ระวังอย่าบีบแรงเพราะจะทำให้เห็ดแตกและเสียรสสัมผัส
ต้มกับเกลือเล็กน้อย: ต้มน้ำให้เดือด เติมเกลือเล็กน้อย จากนั้นนำเห็ดลงไปต้มประมาณ 15 นาที เพื่อฆ่าเชื้อและยืดอายุการเก็บ
พักให้แห้ง: ตักเห็ดขึ้นแล้วพักไว้ในตะแกรงหรือผ้าสะอาด ปล่อยให้สะเด็ดน้ำและแห้งสนิท
บรรจุในถุงหรือซีลสูญญากาศ: หากมีเครื่องซีลสูญญากาศจะช่วยยืดอายุการเก็บได้มากขึ้น หรือใช้ถุงพลาสติกที่หนา มัดปากถุงให้แน่น
แช่ในช่องฟรีซทันที: เก็บไว้ในช่องแช่แข็ง สามารถเก็บได้นานหลายเดือน และเมื่อนำออกมาใช้สามารถนำไปต้มได้เลย โดยไม่ต้องละลายน้ำก่อน

2. แบบดองน้ำเกลือ

วิธีพื้นบ้านที่นิยมใช้กันมานาน เหมาะสำหรับคนที่ไม่มีช่องแช่แข็ง หรืออยากเก็บในอุณหภูมิปกติ

ขั้นตอน:

ล้างเห็ดให้สะอาด: เช่นเดียวกับวิธีแช่แข็ง ล้างให้สะอาดและไม่ให้เห็ดแตก
ต้มเห็ดกับน้ำเกลือ: ต้มน้ำให้เดือด ใส่เกลือในปริมาณมากกว่าปกติเล็กน้อย แล้วใส่เห็ดลงไปต้มจนสุก (ประมาณ 10–15 นาที)
บรรจุใส่ขวดแก้ว: ใช้ขวดแก้วที่สะอาด ตักเห็ดใส่ลงไป แล้วเติมน้ำเกลือตามจนเต็ม
ปิดฝาให้สนิท: ปิดฝาขวดให้แน่นแล้วพักให้เย็น จากนั้นเก็บไว้ในที่เย็นและพ้นแสงแดด เหมาะกับการเก็บในห้องเก็บของหรือตู้เย็น

หมายเหตุ: เห็ดดองน้ำเกลือจะมีรสเค็ม และควรล้างน้ำก่อนนำไปปรุงอาหาร

เพาะเห็ดเผาะได้หรือไม่?

ต้องบอกเลยว่า การเพาะเห็ดเผาะ เนี่ย ยังไม่เป็นที่แพร่หลายเท่าที่ควร จริง ๆ แล้วมีงานวิจัยจากศูนย์วิจัยและพัฒนานวัตกรรมเห็ดป่าแม่โจ้ (ศวพม.) ที่สามารถพัฒนาเทคนิคการเพาะเห็ดเผาะได้สำเร็จ โดยใช้การเพาะร่วมกับรากไม้ เช่น ยางนา ตะเคียน เต็ง หรือรัง เพราะเห็ดเผาะเป็นเห็ดไมคอร์ไรซา (mycorrhiza) ที่ไม่สามารถเติบโตได้ตามลำพัง ต้องพึ่งพารากไม้ใหญ่ในการสร้างความสัมพันธ์และแลกเปลี่ยนสารอาหาร จึงต้องมีพื้นที่สำหรับปลูกต้นใหญ่ด้วย

แต่สำหรับคนที่สนใจหรืออยากลองเพาะเห็ดเผาะด้วยตัวเองเรามีขั้นตอนง่าย ๆ มาฝาก

1. เตรียมหัวเชื้อ เตรียมสปอร์จากเห็ดเผาะแก่จัด นำมาผสมน้ำ (สปอร์เห็ด 1 ส่วน ต่อ น้ำ 10 ส่วน) แล้วเติมน้ำยาล้างจาน 1 หยด เพื่อช่วยให้สปอร์กระจายตัวในน้ำได้ดี

2. ใส่เชื้อเห็ดเพื่อเพาะ เตรียมกล้าวงศ์ไม้ยางอายุ 1 ปี เจาะรูรอบโคนต้นกล้า 4-6 รู หยอดหัวเชื้อที่เตรียมไว้ประมาณ 10 ml จากนั้นอนุบาลต้นกล้า 6 เดือน โดยระหว่างนี้สามารถหยอดหัวเชื้อเพิ่มเดือน 2-3 ครั้งเพื่อให้เชื้อเห็ดเข้าสู่รากกล้าไม้และมีความทนทานต่อสภาพแวดล้อม จากนั้นนำไปปลูกลงดิน

หลังจากนั้นคอยสังเกตการเติบโตของเห็ด โดยจะใช้เวลาประมาณ 3-7 ปีในการเจริญเติบโตและออกดอก ขึ้นอยู่กับความอุดมสมบูรณ์ของพื้นที่

แล้วทำไมยังไม่นิยมเพาะล่ะ? แม้จะเพาะได้ แต่ยังมี ข้อจำกัดหลายอย่างทั้งด้านต้นทุน เวลา และผลผลิต ทำให้การ “หาในป่า” ยังคงเป็นวิธีที่คนไทยนิยมมากที่สุด โดยเฉพาะในพื้นที่ภาคเหนือและอีสาน ที่ยังมีป่าธรรมชาติและชุมชนที่มีความชำนาญในการเก็บเห็ดตามฤดูกาลอีกด้วย

เห็ดเผาะมีประโยชน์อะไรบ้าง?

แคลอรีต่ำ เหมาะกับคนที่กำลังควบคุมน้ำหนัก
แก้ช้ำใน ลดอาการอักเสบภายในร่างกาย
มีไฟเบอร์สูง ช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานดีขึ้น
มีโปรตีนจากพืชช่วยซ่อมแซมร่างกาย
อุดมด้วยแร่ธาตุที่สำคัญอย่างโพแทสเซียม แมกนีเซียม และธาตุเหล็ก
มีสารต้านอนุมูลอิสระ ที่ช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน และลดการอักเสบในร่างกาย

อยากส่งเห็ดเผาะ ส่งได้ง่ายๆ กับ Inter Express

สำหรับใครที่กำลังมองหาขนส่ง เพื่อส่งเห็ดเผาะ Inter Express มีบริการขนส่งควบคุมอุณหภูมิ ที่จัดส่งโดยทีมงานผู้เชี่ยวชาญ ทำให้การส่ง เห็ดเผาะ เป็นเรื่องง่าย สะดวก และมั่นใจได้ในคุณภาพ เรามีบริการครบทุกความต้องการ

Inter Cool บริการขนส่งกล่องกระดาษเย็น – เหมาะสำหรับเห็ดเผาะที่แพ็คแบบซีลสูญญากาศและแช่เย็นมาเรียบร้อย ช่วยควบคุมอุณหภูมิส่งปลอดภับจนถึงที่
Inter Foam บริการขนส่งกล่องโฟม – เหมาะกับเห็ดเผาะที่แช่แข็งมาแล้วลูกค้าสามารถแพ็คเองได้ตามความต้องการ โดยใส่น้ำแข็ง หรือวัตถุทำความเย็นอื่น ๆ ลงไปในกล่องโฟม เพื่อช่วยรักษาอุณหภูมิระหว่างขนส่ง
Inter Pack บริการแพ็คพร้อมส่ง – หากไม่มั่นใจเรื่องการแพ็คด้วยตนเอง Inter Express มีบริการ Inter Pack ที่ช่วยจัดการแพ็คพร้อมส่งให้ตั้งแต่ต้นจนจบ พร้อมใช้อุปกรณ์ควบคุมอุณหภูมิที่ได้มาตรฐาน เพียงแค่ทำอุณหภูมิ 8 ชั่วโมงก่อนส่งสินค้า ที่เหลือให้เราดูแลหมด มั่นใจได้ว่าเห็ดเผาะจะปลอดภัยไม่เสียจนถึงปลายทาง

ไม่ว่าจะส่งขายในเมืองใหญ่ หรือส่งให้ญาติที่ต่างจังหวัด การส่งเห็ดเผาะก็ไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป แค่เลือกบริการที่ใช่ แล้วให้ Inter Express ดูแลขั้นตอนการจัดส่งและควบคุมอุณหภูมิอย่างมืออาชีพ คุณก็มั่นใจได้ว่าเห็ดเผาะจะยังอยู่ในสภาพดี พร้อมนำไปปรุงต่อได้ทันทีเมื่อถึงปลายทาง

สนใจบริการขนส่งควบคุมอุณหภูมิ คลิกที่นี่

แหล่งที่มา
กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
เทคโนโลยีชาวบ้าน : ‘เห็ดเผาะ’ ของหายาก แต่อร่อย
aday magazine : ฮาวทู… เพาะเห็ดเผาะให้มีกินและมีอันจะกินตลอดปี

บทความ